Foto: TEKST Marjolein Straatman | FOTO'S Jada Wong en INTO business
Vrouwelijke ondernemers gaan verhoudingsgewijs minder snel failliet dan mannelijke. Dat roept op zijn mínst de vraag op welke eigenschappen daaraan bijdragen. Maar er zijn ook andere feiten die om opheldering vragen. Waarom zijn er toch zoveel meer mannelijke ondernemers dan vrouwelijke? En waarom zijn mannen, ondanks meer faillissementen, in het algemeen succesvoller als ondernemer?
Het verschil tussen de aantallen is behoorlijk: een verhouding van 1 op 7. In veel branches wordt de top nog steeds door mannen bemand. “In de zorg is twee- derde van de werkenden een vrouw, maar 76,8 procent van de bestuurders in die sector is een man. In de bouw wordt 5,8 procent van dergelijke functies vervuld door vrouwen. Dat laatste is misschien niet heel verrassend, gezien de branche. Maar het percentage is wel erg laag. Dat is niet waar we willen zijn”, zegt Rebecca Slee van WOMEN Inc., een in Amsterdam gezetelde belangenorganisatie die zich inzet voor gelijke kansen tussen vrouwen en mannen. Bovendien staat het in contrast met berichten dat vrouwelijke ondernemers minder snel failliet gaan en in managementteams zorgen voor betere prestaties.
Stereotypering
De oorzaken voor de kleinere vertegenwoordiging van vrouwen in bestuursfuncties moet volgens Rebecca onder meer worden gezocht in het feit dat vrouwen vaker parttime werken en dat deze banen nog vaak alleen fulltime worden aangeboden. Maar, zo voegt ze toe, genderstereotypering speelt de belangrijkste rol. Oftewel: vooroordelen. “Dezelfde kwaliteiten worden verschillend beoordeeld bij mannen en vrouwen. Een salarisonderhandeling van een man wordt bijvoorbeeld eerder positief beloond dan bij een vrouw. Ook vindt een meerderheid van de Nederlanders dat een vrouw het best deeltijd kan werken, ongeacht of ze kinderen heeft of niet. Op sommige werkvloeren horen vrouwen dat ze bepaalde taken niet kunnen uitvoeren vanwege hun vrouw-zijn. Dit soort vooroordelen zijn vaak nog diepgeworteld”, aldus Rebecca.
Mannen krijgen volgens haar net zo goed met stereotypering te maken. Van de mogelijkheid om aanvullend partnerverlof op te nemen na de komst van een kind maakt slechts een klein groepje gebruik. Volgens haar wordt zorgen voor je kind op sommige werkvloeren als niet ‘mannelijk’ beschouwd.
Bedrijfscultuur
In de praktijk kunnen vrij praktische oplossingen drempels wegnemen. WOMEN Inc. pleit er onder meer voor dat bedrijven een deel van het salaris aanvullen bij partnerverlof om de keuze voor partners makkelijker te maken en vrouwen te ondersteunen met zorgtaken. Daarnaast zijn er ook beleidsmatige aanpassingen nodig, meent Rebecca. “Zeker voor de doorstroom van vrouwen is beleid van belang. Vul een topfunctie bijvoorbeeld in met twee parttimers. Verder is een vrouwvriendelijke profilering belangrijk, maar dat geldt voor een veilige bedrijfscultuur nog veel meer. Die verander je niet van de ene op de andere dag. Maar het helpt al een hoop als de directie zich ervoor inzet en het goede voorbeeld geeft.”
Boter bij de vis
Vrouwen aan de top kunnen de bedrijfscultuur in belangrijke mate beïnvloeden. In Purmerend is Angelique Rivas directeur in een mannenwereld. Samen met haar man en zoon runt ze twee bedrijven onder de namen KWR Exergie en WR College, respectievelijk een opleidings- en examencentrum in de infratechniek en een private mbo-school in de infra. Haar ondernemerschap is gebaseerd op een aantal kernwaarden. Zorgzaamheid is er eentje die in het oog springt. Zo kan elke examinant die stijf staat van de zenuwen of problemen ondervindt door dyslexie rekenen op welgemeende aandacht. “Op de werkvloer streef ik naar een huiskamersfeer waarin iedereen zich op zijn gemak voelt”, zegt ze. “Heeft er iemand een knuffel nodig? Dan geef ik die. Vrouwen kijken sowieso meer naar de mens.”
Te soft
Gevraagd naar het waarom van de relatief kleine hoeveelheid vrouwen in bestuursfuncties zegt ze: “Ik kan natuurlijk alleen voor mezelf praten. Ik zou er te soft voor zijn. Zeker op hoge posities in het bedrijfsleven moet je hard kunnen zijn, moeilijke knopen doorhakken en medewerkers ontslaan. Voor mij reden om dat niet te willen.” Eigenschappen die vrouwen verder helpen zijn volgens haar een praktische inslag en het houden van overzicht. “Mijn principe is: boter bij de vis. Je moet dingen niet te veel laten opstapelen. Direct betalen en zorgen dat je zaken op orde zijn. Dan weet je altijd hoe de boel ervoor staat en waar je aan toe bent. Volgens mij zijn dat typisch vrouwelijke eigenschappen.”
Risicobeheersing
Wat vrouwen verder typeert, is dat ze een groter empathisch vermogen hebben en vaak beter communiceren, meent ondernemer Melissa Vlietman. Juist dat brengt hen volgens haar verder. “Ook zijn ze bedrevener in risicobeheersing. Al heeft dat ook een keerzijde. Het zou goed kunnen dat ze daardoor minder snel aan ondernemerschap of een topfunctie beginnen. Het zou mooi zijn als vrouwen meer in zichzelf geloven en wat meer lef tonen. Ik geloof ook dat vrouwelijke ondernemers minder snel investeringen aanvragen om te groeien. Daardoor blijven ze relatief klein”, zegt zij. Met haar reclame-, marketing- en communicatiebedrijf Buro Bereik in
Zaandam verzorgt Melissa onder meer het socialmediabeheer voor bedrijven. Dat doet ze met vijf medewerkers. “Ik weet nog goed hoe spannend ik de stap naar mijn eerste werknemer vond. Ineens kwam er een extra verantwoordelijkheid bij en nog een reden om ervoor te zorgen dat er voldoende werk bleef binnenkomen. Maar het heeft me veel gebracht. Naast betere prestaties, voelen we ons samen verantwoordelijk voor het werk en het is ook echt veel leuker dan alles in je eentje doen.”
Het glazen plafond
Melissa meent dat het doorbreken van het glazen plafond een lange adem vergt. Mannen hebben nu eenmaal lange tijd het toneel gedomineerd. “Maar het ligt ook aan de vrouwen zelf. Een groot deel wil helemaal niet op die rots staan, naast die mannen. Ze hebben vaak andere prioriteiten, willen mogelijk parttime werken, cijferen zich snel weg en richten zich liever op zorgtaken. Dat is begrijpelijk, maar het betekent wel dat de gelijkheid tussen mannen en vrouwen nog ver weg lijkt te zijn. Wel zie ik dat corporate Nederland steeds meer doet om vrouwen te laten toetreden tot topfuncties.”
